Protest in Oekraïne na omstreden wet van Zelensky
Kyiv, donderdag, 24 juli 2025.
President Volodymyr Zelensky’s recente goedkeuring van een wet die de onafhankelijkheid van anticorruptie-instellingen in Oekraïne ondermijnt, heeft geleid tot de eerste grote protesten sinds de Russische invasie. De wet, die de procureur-generaal meer controle geeft over deze instellingen, heeft aanzienlijke kritiek gekregen van zowel de EU als binnenlands. Demonstranten vrezen dat deze stap de democratische waarden aantast en een belemmering vormt voor Oekraïne’s pogingen tot Europese integratie. Zelensky verdedigt de wet als noodzakelijk tegen ‘Russische invloed’.
Internationale en interne druk op Zelensky
President Volodymyr Zelensky staat onder aanzienlijke druk na de goedkeuring van een wet die controversieel is vanwege de afschaffing van de onafhankelijkheid van anticorruptie-instellingen in Oekraïne. Deze stap heeft tot verontwaardiging geleid, zowel internationaal vanuit de EU als binnen de Oekraïense samenleving. De Europese Commissie, onder leiding van Ursula von der Leyen, heeft om opheldering gevraagd over de redenen achter deze wetgeving, omdat het de Europese integratie van Oekraïne zou kunnen belemmeren. Critici, zowel binnen het land als in de internationale gemeenschap, vrezen dat deze wet de pogingen van Oekraïne om corruptie te bestrijden aanzienlijk kan ondermijnen en een stap terug betekent in de democratische hervormingen die sinds de Maidan revolutie zijn bereikt [1][2][5].
De reactie van de Europese Unie
De Europese Unie heeft krachtige bezwaren geuit tegen de recente ontwikkelingen in Oekraïne, waarbij ze benadrukken dat de onafhankelijkheid van instanties zoals het Nationaal Bureau voor Anticorruptie (NABU) essentieel is voor de Europese aspiraties van het land. De EU-commissaris voor Uitbreiding, Marta Kos, noemde de situatie ‘een serieuze stap terug’, wat de bezorgdheid weerspiegelt binnen de EU dat Oekraïne zijn toewijding aan de rechtsstaat niet volledig nakomt. Dit heeft de onderhandelingen voor Oekraïens lidmaatschap van de EU gecompliceerd, en de EU vraagt om zekerstellingen dat de anticorruptie-inspanningen niet worden ondermijnd [3][4][5].
Pros en tegens binnen Oekraïne
Binnen Oekraïne heerst ook verdeeldheid over de nieuwe wet. Terwijl sommige ambtenaren als reactie op Russische invloed deze verandering verdedigen, wijzen anderen erop dat het vertrouwen van het publiek in de overheid verder verslechtert. Activisten en veteranen bekritiseren de wet als een instrument om controle te krijgen over strafrechtelijke vervolgingen, en vrezen dat het corruptieprobleem van Oekraïne alleen maar zal verslechteren. Dit komt bovenop de huidige schade aan het publieke vertrouwen, terwijl de procureur-generaal, door deze wet, een bijna onbegrensde macht krijgt, volgens critici van de wet [2][3][4].
Protesten en publieke onrust
De goedkeuring van de wet heeft aanleiding gegeven tot de eerste grote protesten in Oekraïne sinds de Russische invasie in februari 2022. Duizenden mensen zijn de straat opgegaan in steden als Kyiv, Lviv en Odessa om hun afkeuring te uiten over de afschaffing van de onafhankelijkheid van anticorruptie-instellingen. Demonstranten hebben opgeroepen tot de handhaving van democratische normen en waarschuwen dat de nieuwe wet de veiligheid en stabiliteit van Oekraïne in gevaar kan brengen. President Zelensky heeft aangekondigd inspanningen te ondernemen om een oplossing te vinden die zowel de nationale belangen als de zorgen van Europese bondgenoten in evenwicht houdt [1][4][5].
Toekomstige stappen en de weg vooruit
Als antwoord op de kritiek heeft president Zelensky beloofd een nieuw wetsvoorstel in te dienen om de zorgen van zowel binnenlandse als internationale critici aan te pakken. Dit nieuwe voorstel moet de onafhankelijkheid van anticorruptiediensten waarborgen en tegemoetkomen aan de eisen voor meer transparantie en rechtszekerheid. De regering heeft toegezegd om binnen twee weken een gezamenlijk plan op te stellen tijdens een diepgaande werkvergadering. Hiermee wil Zelensky laten zien dat Oekraïne vastbesloten is om zijn Europese pad te volgen en tegelijkertijd de integriteit van zijn staatkundige- en gerechtelijke instellingen te behouden [3][4][5].