Tijs Mauroo onthult de echte strijd tegen nepnieuws

2025-08-17 nepnieuws

Zoersel, zondag, 17 augustus 2025.
Bij een recent evenement belichtte VRT-journalist Tijs Mauroo de cruciale rol van journalisten in het bestrijden van nepnieuws. Hij illustreerde de dagelijkse praktijken van nieuwscreatie en benadrukte het gebruik van telexen en technische hulpmiddelen om de juistheid van informatie te waarborgen. Dit onderstreept hoe technologische vooruitgang het medialandschap verandert. Het evenement benadrukt het belang van nauwkeurigheid in journalistiek en de noodzaak voor zowel het publiek als journalisten om mediageletterdheid te bevorderen in tijden van toenemende desinformatie.

AI als vaandeldrager én veroorzaker van nepnieuws

In de moderne wereld heeft kunstmatige intelligentie een dubbele rol aangenomen in de context van nepnieuws: zowel als verspreider als bestrijder ervan. Technologieën zoals deepfake zijn aanzienlijk geëvolueerd en worden frequenter gebruikt in politieke campagnes om kandidaten te vertellen wat ze nooit hebben gezegd. Deze technieken maken het mogelijk om uiterst realistische video’s te produceren die moeilijk van echt te onderscheiden zijn, tenzij men beschikt over de juiste middelen om deze te detecteren [1][2][5]. Aan de andere kant worden AI-modellen zoals het Cross-Image Semantic Fusion-model toegepast om multimodale en betekenisvolle contexten te creëren voor het bestrijden van nepnieuws. Dit model benadrukt het gebruik van zowel beeld- als tekstgegevens om de integriteit van nieuwsberichten te verifiëren [3].

Nepnieuws en de implicaties voor de democratie

De impact van nepnieuws op de democratie is niet te onderschatten. Nepberichten die viraal gaan kunnen politieke bewegingen schaden door geruchten en ongegronde beweringen te verspreiden. Dit vormt een ernstige bedreiging voor het publieke vertrouwen en de geloofwaardigheid van instellingen. Patricia van Rijswijk en Ton van der Ham benadrukten in hun discussie dat het voor sociale mediaplatforms een uitdaging blijft om nepberichten snel genoeg te verwijderen zonder de vrijheid van meningsuiting aan te tasten [4]. Daarnaast verhoogt de verspreiding van nepnieuws de noodzaak voor mediageletterdheid onder burgers, zodat ze de onderscheid kunnen maken tussen betrouwbare en onbetrouwbare bronnen [5].

Tools en strategieën om nepnieuws te herkennen

Het identificeren van nepnieuws begint bij bewustwording en de juiste tools. Platformen zoals FactCheck.org zijn gericht op het verminderen van misleiding door feiten te controleren en te corrigeren [6]. Daarnaast biedt de app Factitious een speelse benadering door gebruikers te trainen in het herkennen van valse informatie door middel van een swipe-spel [7]. Dit zijn slechts enkele van de hulpmiddelen die beschikbaar zijn om burgers te ondersteunen in de strijd tegen desinformatie. Voor journalisten, zijn geavanceerdere systemen zoals de hierboven genoemde AI-modellen essentieel om authentieke nieuwsberichten te produceren en te verifiëren [3].

Noodzaak van samenwerking voor een weerbare nieuwsconsumptie

Het is cruciaal dat journalisten, technologie-experts, en het onderwijsveld de handen ineenslaan om mensen bewuster en kritischer te maken over de nieuwsconsumptie. De dagelijkse nieuwsdienst van VRT NWS staat garant voor volledige en betrouwbare berichtgeving, maar zelfs zij moeten zich wapenen tegen de toenemende dreiging van nepnieuws[machten en] desinformatie [8]. Met mediageletterdheid, zijn we in staat om de macht van nieuwsmanipulatie door AI te verminderen, maar alleen wanneer iedereen - van het publiek tot overheden - hun rol spelen[8].

Bronnen

nepnieuws journalistiek